Βιέννη • Δημήτρης Αλιμπέρτης

Ο ατομικισμός είναι το μοναδικό κίνημα στο οποίο η μουσική άργησε να προσχωρήσει. Τουλάχιστον στη Δύση, οι συνθέτες ανέκαθεν ανήκαν σε κάποια κοινότητα. Για παράδειγμα, ένας νεαρός Γερμανός συνθέτης τη δεκαετία του 30, πιθανότατα θα επέλεγε το δωδεκαφθογγικό ιδίωμα. Τα πρώτα κραταιά συστήματα ( Palestrina, μπαρόκ) κατίσχυσαν με ανθεκτικότητα πολλών δεκαετιών. Με τα χρόνια, αυτές οι περίοδοι ολοένα μειώνονταν, ώσπου στις μέρες μας εξέλιπαν. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως οι μεγάλες πόλεις, ακολουθούν τη γνησίως φθίνουσα πορεία των ιδεών που προσαρτούν.

Η πιο ιστορική πόλη στην ιστορία της μουσικής υπήρξε η Βιέννη. Σε διάστημα δυο αιώνων έζησε δυο θρυλικές σχολές και είδε τους σημαντικούς συνθέτες να την επιλέγουν στα ώριμα έργα τους. Πλέον στη Βιέννη δεν γεννιούνται αξιόλογοι συνθέτες. Κατά συνέπεια δεν επιλέγεται και ως μόνιμος τόπος κατοικίας. Κανείς δεν φαίνεται να γοητεύεται από μια noble dame με τη λεπτότητα ενός μαυσωλείου. Σε πιάνει η ψυχή σου με τον εκκωφαντικό τρόπο που διατηρήθηκε το σκηνικό των κλασικών κτηρίων. Στην ουσία πρόκειται για γκρεμίδια, που κάποιος μπορεί να δει στο βάθος τους σκελετωμένους, πλην καλοντυμένους κυρίους του Giacometti.

Σήμερα οι έντιμοι Αυστριακοί συνθέτες συχνάζουν στο Graz. Παλεύουν καθημερινά μην τύχει και τους σβήσει το ξενόφερτο (Γαλλία) κεράκι του Σπεκτραλισμού. Haas, Furrer και Lang, απέχουν πολύ από το να συστήσουν μια 3η εθνική σχολή. Πόσο μάλλον που ο κορυφαίος εξ αυτών (και σημαντικότερος εν ζωή συνθέτης) ο Haas, μένει πλέον μόνιμα στη Νέα Υόρκη.

Και ο «δίκαιος μόλις σώζεται». Ίσως χάσαμε για πάντα την ευκαιρία να σωθούμε ως κοινότητα. Κάναμε το παν για να μείνει ο καθένας μόνος του. Ποιος να τό 'λεγε? Η Βιέννη ολόιδια η Χριστίνα Καλογερίκου στο «αμαξάκι» του Ντίνου Δημόπουλου. Μ όλη την ακηδία που αναπόφευκτα φέρει ένα ερείπιο˙ αλλά και την ευγένεια μιας εκφυλιστικής νόσου.