top of page
Search

Η εκλιπούσα αστική τάξη • Δημήτρης Αλιμπέρτης


Τα βασικά χαρακτηριστικά που μοιράζονται τα μέλη μιας τέτοιας κατηγορίας είναι: ιδιαίτερη παιδεία, λεπτό γούστο, κάποια οικονομική άνεση και αρκετός ελεύθερος χρόνος. Επιπλέον, παρουσιάζουν κατά κανόνα μεγαλύτερη ευαισθησία στις τέχνες και τα γράμματα. Έδρα τους είναι συνήθως κάποια αστικοποιημένη γειτονιά ή έστω μια περιοχή με ερείπια τέτοιου περιβάλλοντος. Για αιώνες, η κραταιά αστική τάξη πήρε υπό την αιγίδα της όλες τις πνευματικές επαναστάσεις. Δυστυχώς όμως, έως τα τέλη του 19ου αιώνα η χώρα μας, έχασε ένα προς ένα όλα τα καλλιτεχνικά κινήματα που καταξίωσαν την Ευρώπη μετά το μεσαίωνα. Λιγότερο η Αθήνα (Ηθογραφία) και πολύ περισσότερο τα ενετοτραφή Επτάνησα (Ρομαντισμός, Όπερα), αποτέλεσαν τις αρτηρίες που έβρισκε το σφυγμό της η Ελλάδα.


Ωστόσο, την ίδια εποχή είχαν αρχίσει να φαίνονται οι πρώτες λευκές σελίδες στο βιβλίο του ευρωπαϊκού ηλιοτρόπιου. Εμφανή σημάδια κόπωσης της βιεννέζικης αστικής τάξης είχε δει ο Beethoven απ´ το 1824. Είχε παρατηρήσει την προτίμησή της σε ελάσσονες Ιταλούς συνθέτες. Γί´ αυτό και επέμενε η πρεμιέρα της ενάτης να δωθεί στο Βερολίνο. Το τυπικό τέλος επήλθε το Μάρτιο του 1913 σε μια συναυλία σκάνδαλο στη Musikverein. Εκεί αποδοκιμάστηκε έντονα η δεύτερη βιεννέζικη σχολή στο πρόσωπο του Arnold Schoenberg. Κάπου τότε ξεκίνησαν να σβήνουν και τα Επτάνησα, αφού όταν πεθάνει η αστική τάξη μιας πόλης εκλείπει και ολόκληρη η πόλη. Στη δε Αθήνα ήδη από τα 1890, γνωρίζουμε από το Μιχαήλ Μητσάκη, ότι η αστική τάξη ευφραινόταν με παλιές επιτυχίες του Βέρντι. Τα νέα μέλη της γενιάς που την ακολούθησε, όρθια στο Ηρώδειο το 1920, απέδιδαν στον υπέρμαχο στρατηγό τους Μανώλη Καλομοίρη τα νικητήρια. Μεταπολεμικά, ξεκαρδίστηκαν με τη «βλάχικη» προφορά της Βέμπο στα ατυχή δημοτικοφανή και αγκάλιασαν το ρεμπέτικο μετά την οριστική διάβρωσή του από το ελαφρό τραγούδι.


Έκτοτε, τα κινήματα στην τέχνη παγκοσμίως ήταν βραχέα και προϊόντος του ατομικισμού, δεν χρειάστηκαν ποτέ την ευρεία σύμπνοια της κοινότητας ή την εγγύηση κάποιας κοινωνικής ομάδας. Η επαρχία, ως κατηγορία ύπαρξης, επεκτάθηκε σχεδόν στο σύνολο του πλανήτη (Παγκοσμιοποίηση), συνεπιφέροντας μια ευεξήγητη βουλιμία για ύλη και μοιραία το μαρασμό της καλλιέργειας, της εκλεπτυσμένης αισθητικής και του ελεύθερου χρόνου. Ήδη ζούμε την απουσία κάθε κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Όπως επίσης και την «έρημο που ολοένα μεγαλώνει».

32 views0 comments
© Copyright
bottom of page